Όταν όλοι πιστεύουν στην κατάρρευση

Η πλέον ανέξοδη ρητορική τα τελευταία χρόνια είναι αυτή που υποστηρίζει πως το πρόβλημα της παγκόσμιας οικονομίας είναι αδιέξοδο και πως μόνο η ολική κατάρρευση ή ένας παγκόσμιος πόλεμος μπορεί να ξεδιαλύνει το κουβάρι των παγκόσμιων ανισορροπιών.

Η εμπειρία των αγορών, όμως, διδάσκει πως τα προβλήματα γίνονται αδιέξοδα και αποκτούν ανεξέλεγκτες διαστάσεις συνήθως όταν αγνοούμε την ύπαρξη τους.

 

Σπάνια όταν όλοι περιμένουν την καταστροφή αυτή ακολουθεί, καθώς οι πράξεις που έχουν προηγηθεί έχουν προεξοφλήσει τις συνέπειες, με αποτέλεσμα η όποια δυναμική της να εξαντλείται στο δρόμο.

 

Στην περίπτωση της συγκυρίας που διανύουμε, όλοι είναι πεπεισμένοι πως κάτι χειρότερο ακολουθεί. Οι Έλληνες, πως η πρόσφατη αναδιάρθρωση δεν είναι αρκετή και οσονούπω ακολουθούν και οι επόμενες, μέχρι τελικής ολικής κατάρρευσης.

 

Οι Ευρωπαίοι, πως η Ελλάδα ήταν η αρχή και πως η εξάπλωση είναι βέβαιη στον υπόλοιπο Νότο και μετά στο βορρά και πάει λέγοντας...

 

Από την ιστορία ξέρουμε πως οι συνέπειες της μεγάλης κρίσης του ’29 ήταν μέρος των προβλημάτων που οδήγησαν στον δεύτερο μεγάλο πόλεμο.

 

Είναι ίδιον την ανθρώπινης φύσης εντός του δυσμενούς περιβάλλοντος της κρίσης να οδηγείται στο συμπέρασμα πως και αυτή η κρίση θα οδηγήσει στο βίαιο τέλος της παγκοσμιοποίησης και σε εμπορικούς και νομισματικούς πολέμους που θα οδηγήσουν σ’ ένα νέο μεγάλο πόλεμο...

Στην πραγματικότητα όμως, αν κάθε σοβαρή κρίση οδηγούσε και σε ένα μεγάλο πόλεμο, από το τέλος του ΒΠΠ μέχρι σήμερα, θα είχαμε τουλάχιστον πέντε-έξι από αυτούς...

 

Το πιθανότερο είναι οι μεγάλες ανισορροπίες μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών, όπως και μεταξύ πιστωτών και χρεωστών, να επιλυθούν με αμοιβαίους συμβιβασμούς και υποχωρήσεις. Σ’ αυτήν την εκτίμηση συγκλίνουν όλες οι ενδείξεις των μέχρι τώρα προθέσεων...

 

Οι ανεπτυγμένες χώρες που είναι αυτές που χρωστάνε, παίρνουν μέτρα ελέγχου των δημοσιονομικών προβλημάτων και οι αναπτυσσόμενες μέτρα τόνωσης της εγχώριας κατανάλωσης, πολιτικές που θα οδηγήσουν σε καλύτερη ισορροπία...

 

Φυσικά μέχρι να βρεθεί μια νέα προσωρινή ισορροπία συνήθως προηγούνται πολλοί ενθουσιασμοί και απογοητεύσεις. Κάθε φορά ανάλογα θα επελαύνει ή θα υποχωρεί και το κύμα της απαισιοδοξίας...

 

Οι αγορές δείχνουν τα δόντια τους...

 

Νέο χαμηλό με ισχνό τζίρο, αλλά ή είδηση της ημέρας είναι τα νέα υψηλά στα spreads της Ιταλίας και της Ισπανίας...

 

Καθώς οι πιέσεις συνεχίζονται και απειλούν με γενίκευση, η Ελλάδα φεύγει από το κάδρο της κρίσης και η ελληνική ασωτία δεν μπορεί να λειτουργεί σαν άλλοθι για την ευρωζώνη...

 

Το ελληνικό πρόβλημα επισκιάζεται από το διεθνές και το ερώτημα είναι πως τα θέματα ελληνική μεταρρύθμιση και ευρωπαϊκή μεταρρύθμιση προς την ενιαία δημοσιονομική πολιτική θα συνδυαστούν προσεχώς...

 

Περί αγοράς...

 

Δυο είναι τα βασικά στρατόπεδα στα οποία χωρίζονται οι επενδυτές. Εκείνο αυτών που πιστεύουν ότι η κίνηση των τιμών των μετοχών είναι, εν ολίγοις, τυχαία και εκείνων που πιστεύουν ότι δεν είναι...

 

Η άποψη μου είναι πως κανένας δεν είναι τόσο ισχυρός για όσο καιρό χρειάζεται που να χειραγωγεί τις αγορές. Βραχυπρόθεσμα γίνεται, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς που το έχουν επιχειρήσει στο τέλος καταστρέφονται.

 

Σίγουρα οι τιμές δεν κινούνται επειδή κάποιος Θεός παίζει ζάρια, καθώς οι άνθρωποι είναι αδύνατο να προβλέψουν το επόμενο βήμα των τιμών, η κίνηση των αγορών πρέπει να συνυπολογίζεται τυχαία...

 

Μοναδική πυξίδα για τις αντιληφθεί κάποιος την κατεύθυνση του ανέμου στις αγορές, είναι η σχέση του κοινού με κάθε μια από αυτές...

 

Όπερ, αν οι άνθρωποι κρατάνε στα χέρια τους χαρτιά, λεφτά, εμπορεύματα, ομόλογα και από ποιο ακριβώς από τα παραπάνω ευτύχισαν ή «κάηκαν» εσχάτως...