ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ

                                        ( Το μυστηριο του θειου ελεους) 

                    
                                                        ΠΡΟΛΟΓΟΣ

 Η εγκαταβιωσις μου επι 40ετια στην Ιερα Μονη Μεγιστης Λαυρας του Αγιου Ορους,η εμπειρια μου ως πνευματικουκαι οι συζητησεις μου με προσκυνητες του Αγιου Ορους,του Παλλαδιου τηε Ορθοδοξιας και κεντρου του πανορθοδοξου Μοναχισμου μας,με επεισαν για την αναγκη εκδοσης συντομου πρακτικου οδηγου του ιερου μυστηριου της μετανοιας και εξομολογησεως.
  Για αυτο με χαρα προηβην στη συνταξη του παροντος κειμενου.Δεν εχει ιδιαιτερες αξιωσεις.Στοχευει μονο να συμπληρωσει ενα κενο και να βοηθησεο ετσι τους χριστιανους μας.
    Αν πετυχει το σκοπο του ,η ικανοποηση του συντακτου θα ειναι μεγαλη.

                                        Ιερα Μονη Μεγ. Λαυρας Αγ. Ορους
                                                      10 Μαιου 1999
                                                           Ο εκδοτης 
                                      Προηγουμενος Βασιλειος Λαυριωτης


                                        Αγαπητε αναγνωστη

Επιθυμω να επικοινωνησω για λιγο μαζι σου.Θελω να σου μιλησω για  θεμα βασικο.Θεμα απο το οποιο εξαρταται η επιγεια γαληνη και χαρα,αλλα και η αιωνια ευτυχια μας.Και το θεμα αυτο δεν ειναι αλλο απο το ιερο μυστηριο την μετανοιας και της εξομολογησεως.  
   Δεν γνωριζω αν απασχολησε ποτε την σκεψη σου το θεμα αυτο.Αν διαβασες κατι σχετικο η αν το συζητησες με καποιον. Για αυτο θα σε παρακαλεσ να μελετησης με προσοχη τις σελιδες του παροντος κειμενου.Μην το περιφρονησεις.Μην το αφησεις απο τα χερια σου,αν δεν φτασεις ως την τελευταια του λεξη.Ετσι θα κατανοησεις τη σπουδαιοτητα του θεματος και θα κατατοπιστεις σχετικα μρ το τι πρεπει να κανης για να σωθεις. 
   Η σπουδαιοτητα του  θεματος της σωτηριας μας τονιζεται μεσα στις σελιδες της Αγιας Γραφης.Δεν θα μακρυγορισω.Ουτε θα σε ζαλισω με την παραθεση των σχετικων εδαφιων.Θα  περιοριστω μονο στο λογο του Κυριου μασ Ιησου Χριστου:<<Τι εχει να ωφεληθη ο ανθρωπος,εαν κερδισει τον κοσμο ολο,ζημιωθη δε την ψυχη του; Η τι ειναι δθνατον να δωση ο ανθρωπος ανταλλαγμα της ψυχης του;>>(Ματθ. 16,26)
       Η ψυχη μας, λοιπον,δεν ανταλλασεται με τιποτε.Γιατι εμαι αιωνια κι αθανατη.Ενω ολα τα πραγματα του κοσμου ειναι προσκαιρα και φθαρτα.Επομενως πρεπει να ειναι βασικο μας μελημα η σωτηρια της ψυχης μας.
    Ποιος ομως απειλει τη σωτηρια της ψυχης μας; Η αμαρτια, μας βεβαιωνει ο αψευδης λογος του θεου.Τα διαφορα παθη, που ως σαρακι κατατρωγουν τον χυχικο μας οργανισμο,δηλητηριαζουν τη ζωη μας και την καταντουν σωστο μαρτυριο.Αυτα αφαιρουν τη χαρα και την ευτυχια.Και μας στερουν την αιωνια μακαριοτητα κοντα στο θεο.
    Πως θα θεραπευθουμε,λοιπον,απο τα ολεθρια μικροβια της αμαρτιας; Που θα βρουμε το αποτελεσματικο φαρμακο για την αποκοπη των παθων;Στο ερωτημα αυτο απανταει η Αγια Γραφη, η διδασκαλιας της ορθοδοξης εκκλησιας  μας και η ζωη των Αγιων.Των ανθρωπων που αγωνισθηκαν κατα της αμαρτιας και των παθων και ευαρεστησαν τον θεο με την εναρετη ζωη τους.Αγια Γραφη, λοιπον ,ορθοδοξη Εκκλησια και Αγιοι μας βεβαιωνουν πως το αντιδοτο κατα της αμαρτιας  ακι των παθων ειναι ιερο μυστηριο της μετανοιας και εξομολογησεως.Το μυστηριο  που ειναι το λουτρο της ψυχης.Το δευτερο βαπτισμα.Αν ο ανθρωπος μετανοηει ειλικρινα και εξομολοφηθει ολες τις αμαρτιες του στον πνευματικο,καταστεφεται το δηλητηριο της αμαρτιας και η ψυχη του μπαινει στο δρομο της θεραπειας της.Ξεπλενεται και καθαριζεται απο την βρωμια της αμαρτιας και του κακου. Και συνχρονως ενισχυεται στο να κανη το αγαθο απο την θεια χαρη.Σωζεται.

 Σκεφθηκαμε αληθεια τι χανουμε μη προσερχομενοι στο ιερο μυστηριο της μετανοιας και εξομολογησεως; Φαντασθηκαμε απο ποσες ενοχες και ψυχικα τραυματα θα θεραπευομαστε,αν καταφευγαμε στο επιτραχηλιο του πνευματικου;Εννοησαμε τι ψυχικο βαρος θα πετουσαμε απο πανω μας και ποση χαρα και ειρηνη θα βασιλευε μεσα μας,αν τακτοποιουσαμε τη συνειδηση μας;αν ειρηνευαμε με το θεο,που προσβαλλουμε με τις ποικιλες αμαρτιες μας και με τους ανθρωπους;
   Πρεπει να γνωριζουμε οτι χαρα και η ειρηνη δεν ειναι υποθεση εξωτερικη,αλλα εσωτερικη.Πηγαζει απο τη συνειδηση του ανθρωοπου.Αξιζει να αναφερθη εδω η επιγραφη που υπηρχε στα δωματια καποιου ξενοδοχειου: <<Αν εχετε αυπνιες,μην τα βαζετε με το μαξιλαρι.Ερευνηστε τη συνειδηση σας.>>Και η συχρονη επιστημη,οπως και η πειρα,βεβαιωνουν πως οταν η συνειδηση ειρηνευει,αδιαταρακτη χαρα και ευτυχια επικρατει στον ανθρωπο,ακομη κι αν αντιμετωπιζει μεγαλα εξωτερικα προβληματακι εμποδια.Ενω οταν η συνειδηση εξεγειρεται κι επαναστατει για παραβασεις του ηθικου νομου,η δυστυχια  και η θλιψη χαρακτηριζει  τη ζωη του ανθρωπου.Ακομη κι αν εχει αφθονα τα υλικα αγαθα.Κι αν ειναι κροισος.Ειναι χαρακτηριστικο στο σημειο αυτο το παραδειγμα του αυτοκρατορος του Βυζαντιου Κωνσταντος.Αναρριχηθηκε στο θρονο φονευοντας τον αδερφο του.Θα περιμενε καθενας να ειναι ευτυχισμενος. Ομως ηταν δυστυχης. Γιατι τον καταδιωκαν οι τυψειςτης συνειδησεως.Εχασε την ηρεμια και τον υπνο του.Καθε βραδυ ξυπνουσε τρομαγμενος,υστερα απο εφιαλτικο ονειρο.Εβλεπε καποιο χερι να του προτεινη ενα κυπελο που εβγαζε αχνους και ακουγε την προσταγη:<Αδερφε,πιες το αιμα του αδελφου σου>>.Ταξιδεψε σε αλλα μερη προσπαθησε να ξεχαση με χιλιους τροπους.Μα ηταν αδυνατο.Οι τυψεις της συνειδησεως τον καταδιωκαν παντου.
     Η αληθινη μετανοια κι εξομολογηση ξεπλυνει το εσωτερικο του ανθρωπου .Τακτοποιει την ταραγμενη συνειδηση.Φερνει τη γαληνη της καρδιας,την αληθινη ευτυχια. Ειναι σαφης η εντολη του θεου:<<Λουσθητε και καθαρισθητε,αγαιρεστε τις πονηριες απο τις ψυχεςσας>>(ηΣ. 1,16)
   Απαλλαγμενος απο το βαρυ φορτιο της αμαρτιας ο ανθρωπος,βγαζει φτερα. Παιρνει νεα δυναμη. Ενισχυεται απο τη θεια χαρη.Ετσι η ζωη του γινεται γλυκοτραγουδι,παναρμονια κιθαρα του θεου.
    Ισως ομως ρωτησει κανεις: Γιατι να εξομολογηθω στον ιερεα,αφου κι αυτος ειναι ανθρωπος ομοιοπαθης με μας: Επειτα ειναι και η ντροπη.Πως να του εκμυστηρευθεης,τα απο κρυφα βαθη της καρδιας;Δυσκολευεσαι.Καλυτερα να εξομολογηθης μπροστα στην εικονα του Χριστου.

Αυτα αδερφε μου ειναι <<προφασεις εν αμαρτιαις>.Πρεπει να εξομολογηθουμε στον ιερεα,γιατι αυτος εχει οριστει απο την Εκκλησια για το εργο αυτο.Αυτος ελαβε την εξουσια να συνχωρη αμαρτιες.Η εξουσια αυτη δοθηκε απο τον Αναστασημο Χριστο στους αποστολους το βραδυ της πρωτης ημερας της Αναστασεως,οταν του ειπε:<<Λαβετε Πνευμα Αγιον. Σε οποιους συνχωρησετε τις αμαρτιες,τους συνχωρουνται και απο τον θεο σε οποιους δε τις κρατητε ασυνχωρητες,θα μεινουν για παντα κρατημενες>>.(Ιω.20, 22-23).Την εξουσια αυτη οι αποστολοι μεταβιβασαν στους διαδοχους τους και ετσι εφθασε ως εμας.Ως προς το οτι ο ιερεας ειναι ομοιοπαθης με εμας εχω να σου απαντησω οτι ακριβως για αυτο ο θεος εδωσε την εξουσια της συνχωρησεως των αμαρτιων σε αυτον,γιατι μπορει να μας καταλαβη.Κατανοει ποσο ευκολα γλιστραει η ανθρωπινη φυση.Φανταζεσαι να ειμαστε υποχρεωμενοι να εξομολογουμαστε στους ασωμα τους αγγελους;Που θα μπορουσαν να μας καταλαβαβουν;
     Γιατι το επιχειρημα την ντοπης,εχω να ου πω οτι το χρησιμιποιει ο διαβολος για να μας αποτρψη απο το μυστηριοτης εξομολογησεως.Ειναι τεχνασμα του.Παρουσιαζει,ετσιτα πραγματα,ωστε ,αντι να αισθανομαστε ντροπη την ωρα που διαπραττουμε την αμαρτια,ντρεπομαστε να την ομολογησουμεστον πνευματικο την ωρα  του μυστηριου.Ποσοι δεν εφυγαν ανεξομολογητοι απο τον κοσμο αυτο εξαιτιας της ντροπης.
     Για την εξομολογηση μπροστα στην εικονα του Χριστου εξαιτιας της ντροπης που αισθανομαστε  μπροστα στον πνευματικο, σου απαντω: Δεν εχει κανενα νοημα μαι τετοια εξομολογηση, γιατι η η εικονα  δεν μπορει να μας συμβουλευση και να μας καθοδηγηση πνευματικα.Μοιαζει αυτο σα να ειμαστε ασθενεις κι αντι να παμε  στο γιατρο, παιρνουμε την φωτογραφια  του, για να του πουμε  τι αισθανομαστε.Καταλαβενεις που οδηγουν τετοιες θεσεις;
   Μπορει ακομη να πη καποιος:Καλα  ολα αυτα ως εδω.Αλλα που να βρουμε τους καλους ιερεις εξομολογους;
   Με συντομια σου απαντω πως παντα ο θεος εχει καλους ιερεις εξομολογους.Εχει τους αφοσιωμενους εκπροσωπους του.Τους δικους του ανθρωπους.Χρειαζεται ομως να τους αναζητησουμε.Να κανουμε οτι κανουμε κι οταν  αναζητουμε τον καλο γιατρο.Γιατι το γιατρο και τον εξομολογο κανεναν δεν μπορει να τον επιβαλη στον αλλο.Πρεπει να τον εμπιστευεις ο ιδιος.Και για αυτο πρεπει να τον αναζητησης.

   Αδερφε μου,
Το μικρο αυτο βιβλιαρακι  ειναι μια επισκεψη θεου.Ενα καλεσμα του.Αν ανταποκριθεις,θα εισελθει στην καρδια σου και θα την κανει κατοικητηριο του. Θα την γεμισει χαρα.Αν ομως αδιαφορησεις αλλιμονο.Που ξερεις,αν σου παρουσιασθει ξανα η ευκερια που σου δινεται;Ποσοι εφυγαν απο την ζωη αυτη ανεξομολογητοι!Για αυτο μην αναβαλλεις.Μη λες:εχω καιρο.Θα εξομολογηθω αλλοτε.Ο αποστολος Πυλοε φωναζει σε ολους μας:<<ΙΔΟΥ ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙΡΟΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΣ,ΙΔΟΥ ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ Η ΗΜΕΡΑ ΣΩΤΗΡΙΑΣ>>.(Β κορ.6,2)
  Και οι πατερες της εκκλησιας σθμβουλευουν να μην αναβαλλουμε το θεμα της σωτηριας μας για αυριο.Γιατι η αυριανη ημερα δεν ειναι γνωστο,αν θα ελθει για μας.
      Πρεπει να εξομολογηθουμε αμεσως.Τωρα.Γιατι οσο καθυστερουμε και αναβαλλουμε,τοσο πιο πολλες αμαρτιες διαοραττουμε.Κι  ετσι τα παθη ριζωνουν βαθια και δυσκολα κοβονται.Οι σποροι του κακου γιγαντωνονταικαι κανουν την ψυχη μας σαν χερσο χωραφι.Και τοτε χρειαζεται πολυ μεγαλη προσπαθεια για να καρποφορησουν οι σποροι του καλου.
      Μην πεις οτι για να εξομολογηθεις πρεπει πρωτα να βελτιωθης.Αυτος ο ισχυρισμος μοιαζει με την υποσχεση του βαρια ασθενη να παη  στο γιατρο,αφου γινει καλλιτερα.Ουτε να διανοηθης οτι ειναιπεριττη η εξομολογηση, αφου και παλι θα αμαρτισεις.Γιατι τοτε ποτε δεν πρεπει να κανης λουτρο και να πλυθης στο σωμα,αφου και παλι θα λερωθεις!

  
 Τρεξε,λοιπν ,στον εξομολογο σημερα.Οχι αυριο.Ουτε του χρονου.Γιατι μονο το σημερα ειναι στη διαθεση σου.Πριν ομως προσελθεις στο μυστηριο,κανε μια καλη εξεταση του εαυτου σου και της ζωης σου με βαση τις Δεκα Εντολες.Για να σε βοηθησω θα σου αναφερω ενδεικτικα μερικες μονο κατηγοριες αμαρτιων που σχετιζονται με την πιστη,την ατομικη,την οικογενειακη και την κοινωνικη ζωη σουΕτσι θα μπορεσεις να βρης και αλλες αμαρτιες σου.
  
                                Α' Αμαρτιες που σχετιζονται με την πιστη
Πιστευεις οτι ο Ιησους Χριστος ειναι ο αληθινος Θεος που εγινε ανθρωπος,που αταυροθηκε για να μας σωση,που αναστηθηκε και αναληφθηκε στους ουρανουςκαι που θα ελθει και παλι,για να κρινη τους ζωντανουςκαι νεκρους;
  Πιστευεις σταθερα στην προνοια του θεου για σενα και την οικογενεια σου η μπροστα στις δυσκολιες απελπιζεσαι και γογγυζεις εναντιον του1
    Πιστευεις στα μαγια, στον πνευματισμο,κλπ1
  Βλασφημεις τα θεια1ορκιστηκες1
  Παρασυρθηκες απο διδασκαλιες αιρετικων (Μαρτυρες του ιεχωβα κ.α.);

         Β' Αμαρτιες που σχετιζονται με την ατομικη ζωη
Προσευχεσαι καθημερινα κι εκκλησιαζεσαι τακτικα;Τηρεις τις νηστειες της εκκλησιας,την αργια της Κυριακης;Μεταλαβαινεις συχνα;Περυφανευεσαι;Εισαι φιλαργυρος και πλεονεκτης;Αγαπας τους αλλους,σεβεσαι τους μεγαλυτερους και μαλιστα τους κληρικους1Κατακρινεις,φθονεις,συκοφαντεις;Οργιζεσαι,Θυμωνεις,παραφερεσαι;Καταριεσαι;
     
       Γ' Αμαρτιες που σχετιζονται με την οικογενειακη και κοινωνικη ζωη
Αγαπας τους γονεις και τα αλλα μελη της οικογενειας σου;Πως τους συμπεριφερεσαι;
Αγαπας τους  συνανθρωπους σου και μαλιστα οσους σε λυπησαν η σε κατηγορησαν;Μηπως τους εχθρευεσαι και θελεις την καταστροφη τους;Παιζεις τυχερα παιχνιδια;Ασχολεισαι με την χαρτοπαιξια;
Αποφευγεις τα αισχρα και αμαρτωλα θεαματα,τραγουδια και λογια;Με το ντυσιμο σου γινεσαι αιτια σκανδαλισμου των αλλων;Επεσες σε ανηθικες πραξεις;Σκεπτεσαι ανηθικα;Αποφευεις την τεκνογονια;Μηπως τραυματισες η σκωτοσες καποιον;Αν εισαι τιμιος και ευσυνειδητος στην εργασια σου.Με τη ζωη και την εργασια σου γινεσαι αιτια να δοξαζεται ο θεος;

     Υστερα απο ολα αυτα ,που ειναι ενα απλο δειγματολογιο αμαρτιων και οχι ενας πληρης καταλογος,σου ευχομαι απο την καρδια μου καλη μετανοια και ειλικρινη εξομολογηση.

 Πατερ Βασιλειος   Ιερα Μονη Μεγιστης Λαυρας.

   
  Κωσταντινος:Αυτή την κουβέντα είχαμε με τον Πατερ Βασίλειο,ο κόσμος ακόμα δεν γνωρίζει το ζήτημα της εξομολόγησης,ακόμα υπάρχει αγνοια,και άλλοι που γνωρίζουν αδυνατούν να εισέλθουν σε αυτό το άγιο μυστήριο,γρηγορείτε έτσι μου ανήγγειλε,ποτε δεν ξέρεις τη σε ξημερώνει πάντα πρέπει να είμαστε έτοιμη ειδάλλως... (?)