ΣΤΗ ΔΥΣΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΝΤΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΓΙΑ ΤΗ ΡΩΣΙΑ

Διεθνή εκστρατεία, με στόχο την αναστροφή των αρνητικών προπαγανδιστικών στερεότυπων για την ΕΣΣΔ και τη Ρωσία, που καλλιεργήθηκαν στη Δύση ήδη από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, ξεκινά η Μόσχα και ειδικότερα ο Οργανισμός Rossotrudnichestvo.

Οι ρωσικές αρχές στοχεύουν να μεταμορφώσουν την εικόνα της Ρωσίας στο εξωτερικό.

Ο επικεφαλής του Οργανισμού, Rossotrudnichestvo («Ρωσική Συνεργασία», Ομοσπονδιακή Υπηρεσία για θέματα της διεθνούς ανθρωπιστικής συνεργασίας, της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών και των απόδημων Ρώσων), Κονσταντίν Κοσατσιόφ, μιλάει για την εικόνα που έχει σήμερα η Ρωσία διεθνώς και για το τι πρέπει να γίνει για να αλλάξει.

ΕΡ. Ποιοι είναι διαχρονικά οι στόχοι του Οργανισμού;

ΑΠ. Όταν αναφερόμαστε στους σκοπούς και τις μεθόδους μας, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η Rossotrudnichestvo δεν εμφανίστηκε από το πουθενά. Υφίσταται με βάση τις παραδόσεις, οι οποίες διαμορφώθηκαν από τη μακρινή σοβιετική εποχή. Κατά την άποψή μου, η Σοβιετική Ένωση με πολύ δραστήριο τρόπο και χωρίς να υπολείπεται από τους τότε γεωπολιτικούς της αντιπάλους της, έκανε χρήση της επικοινωνιακής τακτικής της «ήπιας ισχύος», έστω και αν δεν την ονόμαζε έτσι. Η φήμη της ΕΣΣΔ παγκοσμίως αντιστοιχούσε στην πραγματική κατάσταση που επικρατούσε στη χώρα μας, και σε κάποιες περιπτώσεις ήταν και καλύτερη. Είναι σαφές ωστόσο, ότι εκείνο το σύστημα ήταν απολύτως ιδεολογικοποιημένο, οι συγκυρίες σήμερα είναι διαφορετικές και δεν πρέπει εμείς να είμαστε «κόπια» του παρελθόντος.

ΕΡ. Και σήμερα;

ΑΠ. Σήμερα, η Ρωσία διατηρεί μια σχετική ισορροπία με τους βασικούς γεωπολιτικούς ανταγωνιστές της όσον αφορά τη «σκληρή ισχύ». Διαθέτουμε τόσο τους πόρους, όσο και τη στρατιωτική και οικονομική ισχύ. Σε ότι αφορά όμως την «ήπια ισχύ», νομίζω ότι αυτή η ισορροπία έχει διαταραχθεί σημαντικά. Η φήμη και η εικόνα της Ρωσίας στον κόσμο, δυστυχώς, είναι πολύ χειρότερη από την πραγματική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας.

Στον κόσμο έχει σχηματιστεί η εντύπωση ότι «η Ρωσία είναι αθώα, μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου». Λόγω των προκαταλήψεων που έχουν διαμορφωθεί διεθνώς, οτιδήποτε συμβεί στη χώρα μας, αυτομάτως ερμηνεύεται σε βάρος μας. Για παράδειγμα, σημειώθηκε κάποια τραγωδία, όπως ο θάνατος ενός δημοσιογράφου; Αμέσως λένε ότι «στη Ρωσία σκοτώνουν τους δημοσιογράφους επειδή δεν υπάρχει ελευθερία του λόγου». Ερχεται το κράτος σε σύγκρουση με έναν μεγάλο επιχειρηματία; Απαντες στρέφονται κατά του ρωσικού κράτους και υπέρ του μεγαλοεπιχειρηματία, ακόμα κι’ αν έχει παρανομήσει.

Θα φέρω ένα παράδειγμα. Την προηγούμενη εβδομάδα η Rossotrudnichestvo οργάνωσε στο Βερολίνο το φεστιβάλ «Γαλαξίας», στα πλαίσια του Έτους της Ρωσίας στη Γερμανία. Εκεί λοιπόν, συζητούσε με ένα φίλο μου, που είναι και τώρα βουλευτής της γερμανικής Βουλής από το Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα. Κόμμα, που όπως είναι γνωστό τηρεί αρκετά σκληρή στάση απέναντι στη Ρωσία. Ελεγε λοιπόν, για την «περίφημη» υπόθεση των Pussy Riot, ότι ήταν απόλυτα σίγουρος πως καταδικάστηκαν άδικα και καθαρά για πολιτικούς λόγους, μέχρι τη στιγμή που πριν λίγες μέρες διάβασε σε μια γερμανική εφημερίδα ένα δημοσίευμα για τις Pussy Riot. Όταν διάβασε το άρθρο για το ποιες πραγματικά είναι, εξεπλάγη και αναρωτήθηκε: Γιατί όλα αυτά δεν τα διευκρίνισατε νωρίτερα; Γιατί δεν διαδώσατε ευρέως αυτές τις πληροφορίες, ώστε να τις μάθει όλος ο κόσμος;

ΕΡ. Κι εσείς τι του απαντήσατε;

ΑΠ. Ότι αυτές οι πληροφορίες είναι προσβάσιμες για όλους, αλλά η Δύση δεν τις λαμβάνει υπόψη της ακριβώς λόγω της επικρατούσας αρνητικής εικόνας που υπάρχει για τη Ρωσία. Παραδέχτηκα όμως, ότι και εμείς από την πλευρά μας θα πρέπει να εργαστούμε στον τομέα της πληροφόρησης της διεθνούς κοινής γνώμης με μεγαλύτερη συνέπεια και καλύτερη οργάνωση.

Δύο μέτρα και δύο σταθμά.

ΕΡ. Τι είναι αυτό που διαμορφώνει στη Δύση μια αρνητική εικόνα για τη Ρωσία;

ΑΠ. Δύσκολη ερώτηση. Ελάτε όμως να συγκρίνουμε τα πάθη της Δύσης προς τη Ρωσία, με εκείνα προς άλλες «μη Δυτικές» χώρες, για παράδειγμα, προς την Κίνα. Πόσο μάλλον, αφού αν ίσχυαν τα ίδια μέτρα και σταθμά, τότε ένας παρατηρητής που διακατέχεται από αντικειμενικότητα, θα μπορούσε να βρει και εκεί πολλά αρνητικά. Ετσι δεν είναι;

Πιστεύω ότι υπάρχουν πολλά κριτήρια βάσει των οποίων, το θέμα της Ρωσίας αποκτά μια ιδιαίτερη φόρτιση, παρά το γεγονός ότι η κοινωνική κατάσταση και εκείνη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα μας, είναι όχι απλά η ίδια, αλλά σαφέστατα καλύτερη από ότι σε πολλά άλλα κράτη.

ΕΡ. Γιατί λοιπόν, αυτή η αρνητική στάση απέναντι στη Ρωσία;

ΑΠ. Επειδή το ενδιαφέρον για τη Ρωσία είναι σήμερα πολύ μεγαλύτερο. Αν αναφερθούμε ξανά στην Κίνα, μπορούμε να πούμε ότι εκλαμβάνεται ως κάτι αμετάβλητο και δυσκίνητο. Επομένως κανείς δεν προσπαθεί ιδιαίτερα να πείσει σε κάτι την κινεζική ηγεσία, ή αντίστοιχα να την αποτρέψει από κάτι. Με την Κίνα συνεργάζονται, χωρίς να προσπαθούν να την αλλάξουν.

Με τη Ρωσία, έχει ήδη υπάρξει η εμπειρία της «επιτυχημένης» εξωτερικής πίεσης. Αρχικά επί Γκορμπατσόφ, στη συνέχεια επί Γέλτσιν. Η δημοτικότητα αυτών των πολιτικών στο εξωτερικό, όπως και η δημοτικότητα της χώρας μας στη Δύση, έφτασε το απόγειό της στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Κι’όμως, ακριβώς εκείνα τα χρόνια, ήταν που ο λαός μας έζησε τη δυσκολότερή του περίοδο. Αντίθετα, η σημερινή ρωσική ηγεσία κατανοεί απολύτως ποια είναι τα συμφέροντα της χώρας. Όμως, δεν παρατηρείται η ίδια «συμπάθεια» σήμερα. Το να εκφράζουν λοιπόν, ο ξένοι τη συμπάθειά τους προς τη Ρωσία είναι κάτι πολύ σημαντικό. Αλλά δεν σημαίνει ότι αυτό θα γίνει αυτοσκοπός μας. Δεν μπορούμε να ικανοποιούμε τη διεθνή κοινή γνώμη μόνο και μόνο «για να τους κάνουμε το χατίρι».

ΕΡ. Μήπως κι εμείς έχουμε να διδαχθούμε κάτι από τις πρώην Σοβιετικές χώρες; Από όλες τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες, την καλύτερη εικόνα στη Δύση σήμερα έχει η Γεωργία.

ΑΠ. Δεν είναι κακό να διδάσκεσαι. Όσον αφορά όμως τη θετική εικόνα της Γεωργίας, παρά το γεγονός ότι αρκετά πράγματα εκεί όντως γίνονται με επιτυχία, τεράστιο ρόλο διαδραματίζει η πολιτική εικόνα που προβάλλεται. Πάντως, ενώ για τη Ρωσία υπάρχει αρνητική προδιάθεση, την ίδια στιγμή η στάση της Δύσης απέναντι στη Γεωργία, είναι η εντελώς αντίθετη. Δηλαδή, apriori της δίνουν το τεκμήριο της αθωότητας. Ό,τι κι’ αν κάνει ο πρόεδρος της Γεωργίας, αυτό γίνεται δεκτό με χειροκροτήματα. Αναλογιστείτε μόνο για μια στιγμή ότι εκεί, υπό μυστηριώδεις συνθήκες, πέθανε ο πρωθυπουργός και πολιτικός αντίπαλος του προέδρου. Αναφέρομαι στον Σαακασβίλι και στον Ζβάνια. Το θέμα έκλεισε με συνοπτικές διαδικασίες. Τη Γεωργία όμως, κάθε άλλο παρά την κατηγορούν. Φανταστείτε τι θα ακουγόταν στη Δύση αν κάτι ανάλογο συνέβαινε στη Ρωσία.

Επιστρέφοντας στο ρόλο της Rossotrudnichestvo, ζητούμενο για μας είναι να προβάλλουμε μια φυσιολογική, αντικειμενική και αμερόληπτη εικόνα της σημερινής Ρωσίας. Δεν μιλάω για μια κατασκευασμένη, κολακευτική εικόνα. Αντίθετα, αναφέρομαι στην αληθινή και πραγματική εικόνα.

 πηγη