Μαζική κατασκευή εκκλησιών στη Μόσχα

Διακόσιους νέους ναούς σχεδιάζει να κατασκευάσει στη ρωσική πρωτεύουσα η Ορθόδοξη Εκκλησία. Το σχέδιο έχει προκαλέσει τη δυσαρέσκεια όσων δεν πιστεύουν, αλλά και των εκπροσώπων άλλων θρησκειών. Να σημειωθεί πως οι μουσουλμάνοι ζητούν την κατασκευή και άλλων τζαμιών. Σήμερα υπάρχουν τέσσερα.

Tης Αnna Vasilieva
Kommersant-Dengi

Στα πλαίσια του προγράμματος «200 ναοί», το οποίο ενέκρινε η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία (ΡΟΕ) πριν από δύο χρόνια, έχουν κτιστεί ήδη 8 εκκλησίες σε 5 περιοχές της Μόσχας, 13 βρίσκονται υπό κατασκευή, ενώ για άλλους 36 ναούς έχουν ολοκληρωθεί τα σχέδια.

Στην ανάγκη να κτιστούν όλοι αυτοί οι ναοί, είχε αναφερθεί το καλοκαίρι του 2010 ο πατριάρχης Κύριλλος. Μιλώντας με αριθμούς, είχε πει ότι ενώ σε όλη τη Ρωσία ένας ναός αντιστοιχεί σε 11-13 χιλιάδες άτομα, στη Μόσχα, ένας ναός (υπάρχουν περίπου 650 μεγάλοι και μικροί ναοί, και παρεκκλήσια) αντιστοιχεί στον διπλάσιο ή και τριπλάσιο αριθμό πιστών. Ωστόσο, πολλοί την εκλαμβάνουν αυτό το σχέδιο της Εκκήσίας ως ιδεολογική εξάπλωση της ΡΟΕ. Μάλιστα, αυτό το μεγαλεπίβολο σχέδιο έχει προκαλέσει αμηχανία ακόμη και σε μερίδα των Ορθοδόξων πιστών.

Εκτός των άλλων, δυσαρεστημένοι είναι και οι κάτοικοι των περιοχών όπου αναγείρουν ή πρόκειται να κτίσουν εκκλησίες. Επί της ουσίας, δεν είναι αντίθετοι στην κατασκευή των ναών, προτείνουν όμως να γίνει μια πιο προσεκτική επιλογή και να μείνουν ανέγγιχτα τα πάρκα και οι μικρές πλατείες. Πολλοί Μοσχοβίτες γενικά δεν κατανοούν για ποιό λόγο πρέπει να κτιστούν νέοι ορθόδοξοι ναοί, αφού υπάρχουν σχεδόν σε όλες τις περιοχές της πρωτεύουσας, ενώ δεν γεμίζουν ακόμη και στη διάρκεια των μεγάλων εορτών της Ορθοδοξίας. Κατά την άποψή τους, θα ήταν πολύ πιο λογικό αν η ΡΟΕ δαπανούσε αυτά τα χρήματα για εστίες αστέγων και για τη βοήθεια όσων αντιμετωπίζουν προβλήματα.

Οι εκπρόσωποι της ΡΟΕ επιμένουν ότι οι δυσαρεστημένοι είναι μια μειοψηφία. Ο επικεφαλής του κοινωνικού κινήματος υποστήριξης των κατασκευής ορθόδοξων εκκλησιών, Φιλίπ Γκριλ, επισημαίνει ότι «επί Σοβιετικής Ένωσης καταστράφηκαν στη Μόσχα 1000 ναοί, και η τωρινή ανέγερση 200 ναών αποτελεί μόνον ένα τμήμα της επιστροφής των οφειλόμενων προς την Εκκλησία».

Τα τζαμιά

Πάντως, η Ορθόδοξη Εκκλησία τυγχάνει προνομιακής μεταχείρισης από τις Αρχές της πόλης. Παρά τις διακηρύξεις ότι η Μόσχα είναι μια πολυθρησκευτική πόλη, οι άλλες θρησκείες διαθέτουν ελάχιστους τόπους λατρείας. Την πρώτη θέση μεταξύ των υπολοίπων θρησκευμάτων καταλαμβάνει η Καθολική Εκκλησία με 2 ναούς και 12 ενορίες. Ακολουθούν οι Εβραίοι με 5 συναγωγές, οι μουσουλμάνοι με 4 τζαμιά, και οι λουθηρανοί που έχουν 3 ναούς.

Το ζήτημα της κατασκευής τζαμιών είναι και το πιο οξύ, σύμφωνα με τους ειδικούς. Στη Μόσχα ζουν τουλάχιστον 2 εκατ. μουσουλμάνοι. Πέρυσι, το Ισλαμικό Ενωμένο Κέντρο Μουσουλμανικών Οργανώσεων της Ρωσίας, έλαβε τελικά την άδεια για την κατασκευή ενός νέου τζαμιού. Όμως οι κάτοικοι της περιοχής στην οποία προοριζόταν να γίνει η ανέγερση, τάχθηκαν εναντίον και το σχέδιο ματαιώθηκε. Ο δήμαρχος Σεργκέι Σομπιάνιν πιστεύει ότι «τα δύο τρίτα των μουσουλμάνων που προσέρχονται στα τζαμιά, δεν είναι εγγεγραμμένοι ως διαμένοντες στην πρωτεύουσα. Γι’ αυτό, δεν είναι ακόμη σίγουρο ότι η Μόσχα χρειάζεται νέα τζαμιά. Αν στο τζαμιά πήγαιναν μόνο Μοσχοβίτες, τότε πιθανότατα αυτά δεν θα είχαν τόσο πολύ κόσμο».

Οι κάτοικοι της Μόσχας συμφωνούν σε γενικές γραμμές με αυτή την προσέγγιση, ωστόσο οι ειδικοί υποστηρίζουν οι μουσουλμάνοι δεν θα γίνουν λιγότεροι από την έλλειψη τζαμιών, ενώ την ίδια ώρα, οι σχέσεις μεταξύ των εθνοτήτων χρόνο με το χρόνο επιδεινώνονται όλο και πιο πολύ. «Οι Μοσχοβίτες έχουν γίνει αιχμάλωτοι από κάποιες φοβίες τους απέναντι στους μουσουλμάνους», ήταν το σχόλιο του προέδρου του Ισλαμικού Πολιτιστικού Κέντρου της Ρωσίας, Αμπντούλ-Βαχίντ Νιγιάζοφ, σχετικά με την ιστορία του τζαμιού που τελικά δεν κτίστηκε στην περιοχή Μίτινο της Μόσχας.

Αλλες θρησκείες

Οι εκπρόσωποι των υπολοίπων θρησκειών, είναι και αυτοί δυσαρεστημένοι. Η Ομοσπονδία Εβραϊκών Κοινοτήτων της Ρωσίας έχει ενημερώσει επανειλημμένα τις αρχές ότι πέρα από τις υπάρχουσες 5 συναγωγές είναι αναγκαίο να κτιστούν ακόμη μερικές. Συναγωγές προς το παρόν δεν κτίζονται, ωστόσο πέρυσι ο Βλαντίμιρ Πούτιν άνοιξε στη Μόσχα το μεγαλύτερο στον κόσμο μουσείο εβραϊκής ιστορίας.

Δεν είναι ικανοποιημένες με την κατάσταση στην οποία βρίσκονται και οι εντελώς μικρές θρησκείες. Οι οπαδοί του Κρίσνα για παράδειγμα, εδώ και δέκα χρόνια προσπαθούν να αντισταθμίσουν την απώλεια του κτιρίου, το οποίο από το 1991 ήταν ο μοναδικός γι’ αυτούς χώρος λατρείας, αλλά κατεδαφίστηκε το 2004. Όμως, παρά την έντονη υποστήριξη ξένων πολιτικών και εκπροσώπων της τέχνης, η κατασκευή ναού Κρίσνα δεν έχει ξεκινήσει μέχρι τώρα.

Πάντως και στην περίπτωση των ορθοδόξων εκκλησιών, οι διαμαρτυρίες των πολιτών έφεραν κάποιο αποτέλεσμα. Οι κάτοικοι της Μόσχας κατάφεραν να επιτύχουν 19 αρνητικές αποφάσεις στις δημόσιες ακροάσεις που πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος «200 ναοί». Ωστόσο, οι αρχές της πρωτεύουσας πρότειναν στη ΡΟΕ διπλάσιες άλλες περιοχές, προκειμένου να επιλέξουν.

Πηγή: Russia Beyond the Headlines