Γιατί ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν να καταφεύγει σε όλο και πιο κατασταλτικά μέτρα εναντίον των αντιπάλων του; Το καθεστώς Πούτιν βρίσκεται στη θέση του επί σχεδόν 14 χρόνια και ελέγχει πλέον δημόσια ιδρύματα και ολόκληρο τον μηχανισμό ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων και των εισαγγελικών αρχών....
από: ΤΟ ΒΗΜΑ - The Project Syndicate
της Marie Mendras*
Γιατί ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν να καταφεύγει σε όλο και πιο κατασταλτικά μέτρα εναντίον των αντιπάλων του; Το καθεστώς Πούτιν βρίσκεται στη θέση του επί σχεδόν 14 χρόνια και ελέγχει πλέον δημόσια ιδρύματα και ολόκληρο τον μηχανισμό ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων και των εισαγγελικών αρχών, ενώ μπορεί να κλείσει ή να λογοκρίνει οποιοδήποτε μέσο μαζικής ενημέρωσης ανά πάσα στιγμή, χωρίς προειδοποίηση.
Γιατί, λοιπόν, αποτελούν στόχο οι δημοσιογράφοι, οι μικροί επιχειρηματίες και οι ΜΚΟ -μια συμπεριφορά που καταπνίγει αναπόφευκτα την κοινωνική και οικονομική ζωή και καταδικάζει την χώρα σε στασιμότητα; Είναι το λιοντάρι που φοβάται το ποντίκι;Ή μήπως το ποντίκι στην πραγματικότητα δεν είναι τόσο μικρό και άκακο;
Οι πρόσφατες επιδόσεις της κυβέρνησης είναι καταθλιπτικές: μέσα σε μόλις λίγους μήνες, οι αρχές έχουν επιβάλει αρκετούς νέους κατασταλτικούς νόμους, εξανάγκασαν σε παραίτηση σημαντικούς δημοσιογράφους και υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δήμαρχους, δικηγόρους και εξέχοντες πολιτικούς.
Οι πολιτικοί ηγέτες, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι και οι δικαστές δεν χρειάζεται καν να υποκρίνονται ότι το δικαστικό σύστημα είναι ανεξάρτητο και δίκαιο. Το «Kompromaty», οι ψεύτικες, ταπεινωτικές κατηγορίες - χρησιμοποιούνται ελεύθερα και ανοιχτά.
Το κλείσιμο του Οργανισμού για τη Διεθνή Ανάπτυξη των Ηνωμένων Πολιτειών στη Ρωσία και του Radio Svoboda είναι χαρακτηριστικά των προσπαθειών για τον περιορισμό της ελευθερίας της γνώμης και τον περιορισμό της εξωτερικής συνεργασίας.
Αλλά η πρόσφατη καταστολή δεν απέτρεψε την αντιπολίτευση και δεν φίμωσε την κριτική. Το Διαδίκτυο παραμένει ζωντανό και διαδηλώσεις εξακολουθούν να γίνονται στους δρόμους στις μεγάλες πόλεις. Ακόμα και όσοι έχουν διωχθεί, όπως ο Σεργκέϊ Ουνταλτσόφ και ο Αλεξέϊ Ναβάλνι κατάφεραν να «μείνουν μέσα στο παιχνίδι»Το Συμβούλιο Συντονισμού της αντιπολίτευσης επιλέχθηκε σε online εκλογές τον Οκτώβριο, με δεκάδες χιλιάδες να συμμετέχουν στην ψηφοφορία, παρά τις απειλές.
Οι εναλλακτικοί τρόποι δράσης εξακολουθούν να είναι περιορισμένοι και ευάλωτοι, αλλά υπάρχουν και δεν θα εξαφανιστούν. Σε ένα αυταρχικό καθεστώς, αυτό είναι ήδη ένα σημαντικό επίτευγμα. Το Διαδίκτυο δεν μπορεί να ελεγχθεί πλήρως και ως εκ τούτου θα εξελιχθεί σε κύριο άξονα της επικοινωνίας και της ελευθερίας του λόγου στη Ρωσία.
Αλλά για πολλούς παρατηρητές στη Ρωσία, η μετεκλογική επίθεση του καθεστώτος εναντίον των «εχθρικών» δυνάμεων φαίνεται βέβαιο ότι θα είναι αντιπαραγωγική σε μακροπρόθεσμη βάση. Μπορεί να έχουν δίκιο.
Κατ αρχήν, σε εθνικό επίπεδο οι διαδηλώσεις κατά του Πούτιν τον περασμένο χειμώνα και την άνοιξη δεν θα πρέπει να υποτιμούνται.
Οι διαμαρτυρίες κινητοποίησαν εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσους, ασκώντας τεράστια πίεση στις κεντρικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές επί πολλούς μήνες. Έδειξαν ότι το Κρεμλίνο δεν μπορεί να υποβαθμίσει μια νέα και ισχυρή κοινωνική τάση - όπως φαίνεται σε αμέτρητες ιστοσελίδες, blogs και online αρχεία - κάνοντας αναφορές σε «μεμονωμένα ξεσπάσματα» υποκινούμενα από «ξένους πράκτορες».
Δεύτερον, ο Πούτιν και οι φίλοι του γνωρίζουν πολύ καλά ότι η νομιμότητά τους είναι επισφαλής, δεδομένης της αποτυχίας τους να διαλύσουν την ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι έγινε νοθεία στις εκλογές τον Δεκέμβριο του 2011 και τον Μάρτιο του 2012. Και, ενώ οι συζητήσεις για τον «εκσυγχρονισμό» έχουν υποχωρήσει από τον Μάιο, όταν ο Πούτιν εξελέγη πάλι πρόεδρος, η διαφθορά δεν έχει, και οι απλοί Ρώσοι θεωρούν υπεύθυνους τους ανώτερους αξιωματούχους. Για πρώτη φορά μετά από χρόνια, αμφισβητούν τις πραγματικές προθέσεις των ηγετών τους και την ικανότητά τους να προσφέρουν βελτίωση του βιοτικού επιπέδου.
Τρίτον, ένα διευρυνόμενο χάσμα των γενεών έχει εξαπλωθεί στις άρχουσες ελίτ. Οι άνδρες του Πούτιν θεωρούνται από τα δικά τους παιδιά, των οποίων οι ορίζοντες δεν περιορίζονται στη Ρωσία, ξεπερασμένοι και άσχετοι. Η νέα γενιά αισθάνεται να ασφυκτιά από τις παλιομοδίτικες, προστατευτικές πολιτικές των μεγαλυτέρων της.
Η τρέχουσα θητεία του Πούτιν θα είναι διαφορετική από τις προηγούμενες και πιο αβέβαιη. Ο Πούτιν και η κυβέρνησή του δεν έχουν μια μακρόπνοη στρατηγική, ένα καινοτόμο πνεύμα και πολιτική ευελιξία. Ενώ ο Πούτιν εξακολουθεί να έχει σημαντικούς πόρους στη διάθεσή του, η χρήση τους θα γίνεται ολοένα και πιο δαπανηρή - πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά.
Τα αυταρχικά καθεστώτα εξαρτώνται από τη σιωπηλή συγκατάθεση του πληθυσμούς τους και την αφοσίωση των ελίτ τους. Δυστυχώς για τον Πούτιν, όταν το πρώτο αμφισβητείται από την λαϊκή διαμαρτυρία, το δεύτερο δεν μπορεί πλέον να θεωρείται δεδομένο.
*Η Μαρί Μεντράς είναι καθηγήτρια πολιτικών επιστημών στην Sciences Po στο Παρίσι, και συγγραφέας του «Ρωσική Πολιτική: Το Παράδοξο ενός Αδύναμου Κράτους»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου